จัดตั้งขึ้นมาตามมติคณะรัฐมนตรี (ครม.) โดยอยู่ภายใต้มูลนิธิพระยาสุริยานุวัตรเพื่อเป็นหน่วยงานวิจัยของสภาพัฒน์โดยหน้าที่หลักของสถาบันฯ คือการทำหน้าที่มองไปข้างหน้าและคิดนโยบายที่เหมาะสมสำหรับการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ โดยแผนงานที่สถาบันต้องมีการเตรียมความพร้อมที่จะสนับสนุนข้อมูลวิจัยเพื่อสนับสนุนการปรับโครงสร้างเศรษฐกิจ