ไม่มีใครสามารถปฏิเสธได้ว่า ขณะนี้ประเทศไทยได้ก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์แล้ว ทั้งนี้ข้อมูลล่าสุดพบว่า ในปี พ.ศ. 2565 ประเทศไทยมีสัดส่วนผู้สูงอายุสูงถึงร้อยละ 18.94 ของประชากรรวมทั้งหมดของประเทศ  (กรมกิจการผู้สูงอายุ, 2565) ซึ่งถึงแม้จะมีข้อมูลเชิงประจักษ์ที่แสดงถึงการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้สูงอายุอย่างต่อเนื่องในช่วง 4 – 5 ปีที่ผ่านมา แต่การเปลี่ยนแปลงไปสู่สังคมผู้สูงอายุนั้นเป็นไปอย่างรวดเร็วและต่อเนื่อง การที่จะทำให้ระบบที่มีอยู่ หรือการสร้างระบบใหม่ให้สามารถตอบสนองต่อความต้องการของผู้สูงอายุได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืนอย่างทันท่วงทีนั้น จำเป็นจะต้องเพิ่มอัตราเร่งให้มากกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบันซึ่งเป็นไปได้ยาก การเข้าใจและเข้าถึงผู้สูงอายุให้มากที่สุด เป็นสิ่งสำคัญประการแรกในการที่จะช่วยสนับสนุนการพัฒนาระบบเพื่อรองรับสังคมผู้สูงอายุได้อย่างยั่งยืน

          ดังที่กล่าวมาแล้วในข้างต้นว่า ถึงแม้สังคมไทยจะได้รับรู้และตระหนักถึงสถานการณ์การเข้าสู่สังคมสูงวัยของประชากรไทยมาพอสมควรแล้ว แต่สิ่งหนึ่งที่สังคมยังไม่ตระหนักชัดและยังได้รับข้อมูลไม่มากนักคือ ภาพสังคมสูงอายุไทยในอนาคตนับจากนี้เป็นต้นไปว่าจะเป็นเช่นไร  ถึงแม้ผู้สูงอายุเหล่านี้จะมีความพร้อมในหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นการจัดสรรเวลาที่ดูเหมือนจะทำได้ดีขึ้น การเตรียมเงินออมในวัยเกษียณล่วงหน้า หรือการได้รับการสนับสนุนจากบุตรหลานและคนในครอบครัวแล้วก็ตาม  แต่การมีอายุยืนยาวขึ้นอย่างมีคุณภาพยังคงเป็นประเด็นท้าทายของผู้สูงอายุที่ต้องได้รับการวางแผนเพื่อเตรียมการบริหารจัดการ ทั้งด้านสุขภาพ การมีเงินออมที่เพียงพอสำหรับการใช้จ่าย  หรือแบบแผนการอยู่อาศัยกับบุตรที่มีแนวโน้มลดลง ในขณะที่การอยู่ตามลำพังของผู้สูงอายุกลับมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งความท้าทายเหล่านี้ ล้วนส่งผลต่อการปรับตัวเพื่อการดำเนินชีวิตของผู้สูงอายุในยุคดิจิทัลที่เทคโนโลยีมีการเปลี่ยนแปลงเป็นพลวัต

          โลกยุคใหม่นับเป็นโลกแห่งเทคโนโลยีและการสื่อสารผ่านระบบออนไลน์ การส่งต่อข้อมูลข่าวสารเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว เทคโนโลยีดิจิทัลช่วยให้ผู้คนสามารถเข้าถึงข่าวสารได้ตลอดเวลา และนับได้ว่าเป็นส่วนหนึ่งที่สำคัญของการใช้ชีวิตประจำวันสำหรับคนทุกช่วงวัยไปแล้ว รวมถึงกลุ่มผู้สูงอายุที่มีการใช้เวลาไปกับการติดตามข้อมูลข่าวสารผ่านสื่อออนไลน์ทั้ง เฟซบุ๊ก ทวิตเตอร์ หรือแม้กระทั่ง ติ๊กต่อก ด้วยเช่นกัน จึงทำให้พวกเขาได้รับรู้ข้อมูลข่าวสารในสื่อออนไลน์หลากหลายมิติมากขึ้น สิ่งที่น่าเป็นห่วงคือผู้สูงอายุเชื่อข้อมูลข่าวสารเหล่านั้นโดยผ่านการคิดไตร่ตรองแล้วหรือไม่ ซึ่งหากผู้สูงอายุมีการส่งต่อข้อมูลไปยังคนรอบตัว ก็อาจจะทำให้เป็นภัยต่อตนเองหรือบุคคลในครอบครัวได้ และที่น่าเป็นห่วงอีกประการหนึ่งก็คือ การตลาดในสื่อออนไลน์ในปัจจุบัน มักจะมีผู้สูงอายุเป็นกลุ่มเป้าหมายในการชักจูงให้หลงเชื่อ หรือหลอกลวงตามที่ปรากฎอยู่ในข่าว เนื่องจากว่าผู้สูงอายุเหล่านี้ยังขาดความคุ้นเคยหรือการรู้ไม่เท่าทันสื่อในสังคมออนไลน์นั่นเอง ซึ่งจากการสำรวจการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในครอบครัวของผู้สูงอายุพบว่า มีการใช้งานเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องซึ่งรวมไปถึงการรู้ไม่เท่าทันสื่อดิจิทัลของผู้สูงอายุตามไปด้วย (อธิชา วุฒิรังษี, 2564) 

            ข่าวปลอมคืออะไร?  ข่าวปลอม หรือ Fake News คือ ข่าวสารที่ไม่เป็นความจริง คือข่าวสารที่ผู้เขียนมีวัตถุประสงค์ต้องการให้เป็นข่าวลวงหรือบิดเบือนเพื่อใส่ร้าย หรือชี้นำให้เกิดความสับสนและความวุ่นวายในสังคม ข่าวปลอมบางชนิดเป็นการโฆษณาชวนเชื่อเพื่อให้เกิดการเพิ่มยอดเข้าชมของเว็บไซต์เหล่านั้น ซึ่งจะมีลักษณะดังนี้ 1. เป็นข้อมูลเท็จ 2. เป็นข้อมูลที่ทำให้เกิดการกระตุ้นการส่งต่อ 3. เป็นการเจตนาให้เกิดการบิดเบือนความจริง เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์การล้อเลียน การสร้างอิทธิพลต่อความเชื่อ และการสร้างรายได้ (มานิจ สุขสมจิตร, 2565) ในอดีตการสร้างข่าวปลอมส่วนใหญ่จะเป็นไปเพื่อประโยชน์ทางการเมือง การปกครอง การทหารเป็นหลัก โดยเจตนาเพื่อให้เกิดความภักดีต่อการรวมกลุ่มของตนเอง และมีพัฒนาการทั้งทางเนื้อหา รูปแบบ และช่องทาง ตราบเท่าที่คนจะเป็นผู้สร้างและเป็นผู้เผยแพร่ที่ขาดสำนึกรับผิดชอบ และคนที่เป็นผู้รับสารรู้ไม่เท่าทันสื่อเหล่านั้น (พีรเดช อนันตนาถรัตน, 2565)

            ข่าวปลอมที่ผู้สูงอายุชอบแชร์ หากจะพิจารณาช่องทางในการติดตามข้อมูลข่าวสารของผู้สูงอายุแล้ว จะพบว่าในอดีต “โทรทัศน์” เป็นสื่อหลักที่มีอิทธิพลต่อผู้สูงอายุเป็นอย่างมาก เนื่องจากสามารถเข้าถึงได้ง่ายที่สุด ในขณะที่ “อินเทอร์เน็ตหรือสื่อออนไลน์” เพิ่งเริ่มเข้ามามีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการติดตามข่าวสารของผู้สูงอายุเมื่อไม่นานมานี้ เนื่องจากมีความโดดเด่นในการเข้าถึงง่ายในทุกที่ที่มีการใช้สมาร์ทโฟน ทำให้ผู้สูงอายุสามารถรับรู้ข้อมูลข่าวสารตามที่สนใจหรือความต้องการได้อย่างรวดเร็ว ผลสำรวจของ

“นิด้าโพล” ร่วมกับ “ศูนย์วิจัยสังคมสูงอายุ” สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ พบว่า ผู้สูงอายุมีการใช้งานสื่อออนไลน์มากขึ้นในช่วงระบาดของไวรัสโคโรนา 2019 โดยใช้แอปพลิเคชันไลน์ผ่านโทรศัพท์มือถือ ร้อยละ 44.72% เป็นสื่อหลักเพื่อการติดต่อสื่อสาร โดยส่วนใหญ่มักเรียนรู้การใช้งานด้วยตนเอง ซึ่งสามารถส่งข้อมูลได้หลายรูปแบบ เช่น ข้อความ รูปภาพ หรือคลิปวีดิโอ (โพสต์ทูเดย์, 2563) นอกจากนี้ ยังมีผลการศึกษางานวิจัยพบว่า รูปแบบของข่าวปลอมมีทั้งที่เป็นข้อความ รูปภาพ วีดีโอ คลิปเสียง โดยเนื้อหาข่าวปลอมที่ปรากฏเกินกว่าครึ่งเป็นเรื่องเกี่ยวกับสุขภาพ และพบมากที่สุดเป็นเรื่องของไวรัสโคโรนา 2019 ที่ส่วนใหญ่จะมีเนื้อหาที่เป็นการเตือนในเรื่องการเฝ้าระวังเชื้อสายพันธุ์ใหม่ การดูแลรักษาสุขภาพเพื่อให้ไม่ติดเชื้อไวรัส รวมถึงอันตรายของวัคซีนป้องกันไวรัส และการบอกเล่าถึงสรรพคุณหรือโภชนาการที่เกินจริง เป็นต้น (ณัฏฐพัชร์ ซ่อนกลิ่น, 2565)

             จะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นข่าวปลอม ? สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (2563) ได้แบ่งประเภทของข่าวปลอม ทั้งหมด 10 ประเภท ประกอบด้วย ข่าวพาดหัวยั่วให้คลิก (Clickbait)  โฆษณาชวนเชื่อ (Propaganda) ข่าวแฝงการโมษณา (Sponsored content , Native Advertising)  ข่าวล้อเลียนและเสียดสี (Satire and Hoax) ข่าวเอนเอียงเลือกข้าง (Partisan) ทฤษฎีสมคบคิด (Conspiracy Theory)วิทยาศาสตร์ลวงโลก (Pseudoscience)  ข่าวที่ให้ข้อมูลผิดพลาด (Misinformation) และข่าวหลอกลวง (Bogus)  ซึ่งข่าวปลอมเหล่านี้มีเจตนาในการสร้างขึ้นมาโดยจงใจให้แพร่กระจายเพื่อหลอกลวง อาจมีเนื้อเรื่อง มีภาพ หรือมีข้อมูลที่เป็นเท็จมาประกอบกัน รวมถึงการแอบอ้างแหล่งข่าวหรือบุคคลที่อยู่ในเหตุการณ์เพื่อให้ข่าวนั้นสมบูรณ์และมีความน่าเชื่อถือมากขึ้น