ประเทศไทยอยู่ตรงไหน?ตอนคนไทยทำงานหนักแต่ไม่คุ้มเหนื่อย?

คนไทยไม่สู้งานหนัก

.....

...

.

จริงหรือ?

ท่าจะจริง? จากข้อมูลชั่วโมงการทำงานรายปีต่อบุคคล พบว่าคนไทยมีชั่วโมงการทำงานต่อคนต่อปีสั้นลง จาก 2,550 ชั่วโมงต่อปีใน ปี 2000 มาอยู่ที่ 2,337.97 ในปี 2005 และลดลงเหลือ 2,185.45 ชั่วโมงต่อปีตั้งแต่ปี 2015 เป็นต้นมา

• อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ“ชั่วโมงการทำงานต่อคนต่อปี”
• เพราะเหตุใดชั่วโมงการทำงานต่อคนต่อปีถึงลดลงต่อเนื่องมาเกือบสองทศวรรษ

แต่เดี๋ยวก่อน! ถ้าเทียบชั่วโมงการทำงานกับทวีปอื่น ๆ แล้ว คนไทยทำงานนานกว่าค่าเฉลี่ยชั่วโมงทำงานของทวีปยุโรป อเมริกา แอฟริกา ไม่เว้นกระทั่งเอเชีย โอเชียเนีย โดยคนไทยทำงานนานกว่าคนยุโรปถึง 472 ชั่วโมงในปี 2017 หรือ 59 วันต่อคนต่อปี (ทำงานวันละ 8 ชั่วโมง)

• แต่ละประเทศมีมาตรฐานการวัดชั่วโมงการทำงานรายปีแตกต่างกันอย่างไร
• ประเทศร่ำรวยวัดต่างจากประเทศกำลังพัฒนาหรือไม่อย่างไร

ประเทศเกาหลีที่เคยล้าหลังกว่าเรา แต่พัฒนาแซงเราจนเป็นประเทศร่ำรวย ขึ้นชื่อว่าเป็นคนขยันเอาการเอางาน แต่จากข้อมูล คนเกาหลีเริ่มทำงานน้อยกว่าคนไทยตั้งแต่ปี 2007 และห่างกัน 122.12 ชั่วโมงในปี 2017

• อะไรคือปัจจัยที่ทำให้เกาหลีมีชั่วโมงทำงานลดลงอย่างเห็นได้ชัด

เวียดนามตีคู่สูสีกับไทยมาตั้งแต่ปี 2008 ส่วนมาเลเซียเป็นประเทศที่มีความเปลี่ยนแปลงน้อยที่สุด จากเดิมที่ 2,303 ชั่วโมง ลดลงเหลือ 2,238 ชั่วโมง ในปี 2017 ในขณะที่อินโดมีชั่วโมงทำงานต่ำที่สุดมาโดยตลอด

คู่แข่งเราในระแวกนี้ มีแค่มาเลเซียประเทศเดียวที่มีชั่วโมงการทำงานต่อคนต่อปีนานกว่าไทย

• แต่ละประเทศมีมาตรฐานการวัดชั่วโมงการทำงานรายปีแตกต่างกันอย่างไร
• ทำไมอินโดนีเซียเป็นประเทศเดียวที่ชั่วโมงการทำงานสูงขึ้น

คนไทยทำงานหนักหรือไม่ อาจจะยังไม่ชัด แต่ที่แน่ ๆ คนไทยทำงานนานไม่แพ้ใคร

ที่สำคัญไม่แพ้กัน คือ ทุกชั่วโมงที่ใช้ไปกับการทำงานนั้น คุ้มค่ากับเวลามากแค่ไหน ข้อมูลผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศต่อชั่วโมงการทำงาน เป็นหนึ่งในข้อมูลที่ช่วยสะท้อนความคุ้มค่าได้

ยิ่งการมาถึงของเทคโนโลยีและ AI ชั่วโมงทำงานของมนุษย์ก็ควรจะลดลง มีเวลาว่างมากขึ้น ในขณะเดียวกันก็มีผลิตภาพสูง ให้ผลตอบแทนที่คุ้มค่ากว่าเดิม

ประเด็นอาจไม่ได้อยู่แค่ขยันหรือขี้เกียจ หรือใครทำงานถึกกว่ากัน แต่ควรพิจารณาว่าเวลาที่ใช้ไปนั้น มีประสิทธิภาพในการยกระดับรายได้มากแค่ไหน หรือพูดง่าย ๆ ว่าคุ้มค่าแค่ไหน

ข้อมูลผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศต่อชั่วโมงการทำงาน บอกเราว่า เกาหลีใต้ทำงานคุ้มค่ากว่าเรา 4.5 เท่า มาเลเซียทำงาน คุ้มค่ากว่าเราเกือบ 2 เท่า แต่ไทยยังนำอินโดนีเซียและเวียดนามอยู่

เส้นกราฟที่ชันยิ่งแสดงถึงอัตราความคุ้มค่า ถ้าไทยสามารถเติบโตได้เฉลี่ย 4.02% เท่ากับ 17 ปีที่ผ่านมา เราจะตามเกาหลีทันได้ในปี 2055

• อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับข้อมูล“ผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ”
• ถ้าแบ่ง sector ผลิตภัณฑ์มวลรวม ออกเป็น เกษตร อุตสาหกรรม เทคโนโลยี จะเห็นภาพที่แตกต่างหรือไม่

ประเทศเรากำลังมุ่งไปทางไหน? จากข้อมูลผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศต่อชั่วโมงการทำงาน (แกนตั้ง) เราหยิบเอา ชั่วโมงการทำงานต่อคนต่อปี (ที่เล่าไปตอนต้น) มาเป็นแกนนอน

จุดที่เห็นคือปี ส่วนเส้นกราฟที่เชื่อมจุดจะแสดงทิศทางของประเทศ หากเป้าหมาย คือการที่คนในประเทศทำงานน้อยลง แต่คุ้มค่ามากขึ้น เส้นพุ่งขึ้นไปทางซ้ายบนของแผนภาพ

เส้นยิ่งตรงยิ่งมีทิศทางชัดเจน เส้นยิงยาวยิ่งมีความเปลี่ยนแปลงสูง เส้นยิ่งชันยิ่งมีการเปลี่ยนแปลงทั้งสองแกน

• อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ Connected scatterplot

ไทยมีทำงานสั้นลงและคุ้มค่ามากขึ้นมาตลอด กราฟจึงเอียงไปทางซ้ายบน แต่ไม่ชันมาก และไม่ห่างจากค่าเฉลี่ยของทวีปเอเซีย โอเชียเนียสักเท่าไร

เราจะสามารถเพิ่มความคุ้มค่าให้ทันมาเลเซียโดยใช้เวลาทำงานน้อยลงได้หรือไม่

เวียดนามที่ทิศทางยังไม่ชัดเจน ใช้เวลาทำงานนานพอ ๆ กับไทย แต่ยังไม่คุ้มค่าเท่าไทย ในขณะเดียวกัน ถ้าอินโดนีเซียเพิ่มชั่วโมงทำงานขึ้น ผลิตภัณฑ์มวลรวมต่อคนต่อชั่วโมงทำงาน อาจไล่เราทันในเวลาไม่นาน

• ทำไมเส้นกราฟของเวียดนามสับไปสับมา

เมื่อนำเกาหลีกลับเข้ามาในแผนภาพอีกครั้ง ทำให้เราเห็นภาพรวมของภูมิภาคนี้มากขึ้น เกาหลีบินอยู่เหนือไทยหลายช่วงตัว

เส้นตรง มีทิศทางชัดเจน เส้นยาว มีความเปลี่ยนแปลงสูง เส้นชัน มีการเปลี่ยนแปลงทั้งสองแกน

• ทำไมประเทศเกาหลีถึงเกิดการเปลี่ยนแปลงกว่าประเทศอื่น

หากมองดูภาพรวมทั้งโลก ทวีปยุโรปและอเมริกา อยู่มุมซ้ายบนของแผนภาพ หรือของโลก ยังคงมีทิศทางชัดเจนแต่เส้นที่สั้นแสดงถึงการเปลี่ยนแปลงที่หดตัวลงมาตลอด

หากเราเติบโตเข้าสู่มุมซ้ายบน ด้วยความชันแบบเกาหลี เราจะไปถึงปลายเส้นของอเมริกาภายในระยะประมาณ 11 ปี

• ทำอย่างไรจะหันทิศประเทศมุ่งสู่มุมซ้ายบน ต้องพัฒนาภาคเทคโนโลยี ต้องเพิ่มผลิตภาพในการทำงาน จะเพิ่มผลิตผลมวลรวมอย่างไรหากการเติบโตของไทยท้าทายขึ้นทุกปี

คนไทยทำงานหนัก แต่ยังไม่คุ้มเหนื่อย

อย่างไรก็ตาม ประเทศไทยก็กำลังหันทิศไปสู่ประเทศที่มีชั่วโมงทำงานต่อคนต่อปีลดลง และมีผลิตภัณฑ์มวลรวมต่อชั่วโมงการทำงานเพิ่มขึ้น

แต่ไทยจะขับเคลื่อนไปด้วยอัตราเร่งเท่าไร เมื่อพิจารณาจากโอกาสและข้อจำกัดต่าง ๆ เราควรจะตั้งเป้าไว้ที่จุดไหน และเมื่อไรในอนาคต

สถาบันนโยบายสาธารณะและการพัฒนาได้จัดทำควิซสอบถามผู้เข้าร่วมตอบคำถามเกี่ยวกับประเด็นนี้ผ่านทางเพจ Institute of Public Policy and Development - IPPD ในเดือนกันยายน 2562 โดยมีผู้เข้าร่วมตอบแบบสอบถามสำเร็จจำนวน 2,141 คน

โดยผู้เข้าร่วมตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่ (ประมาณ 20%) คิดว่าประเทศไทยในปี 2018 คนไทยจะทำงานลดลงจาก 2,185 ชั่วโมงต่อปีเหลือเพียง 2,019 ชั่วโมงต่อปี และความคุ้มค่าในการทำงานเพิ่มขึ้นจาก 2.8 เป็น 3.13 ดอลลาร์สหรัฐต่อชั่วโมงทำงาน