Our Work

Articles

Click Here

     สืบเนื่องจากตอนที่แล้ว เราได้ทราบเกี่ยวกับปัญหา อุปสรรค และวิธีการมองสถานการณ์เงื่อนไขต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในภาคส่วนเกษตรกรรมไทยในหลายมิติด้วยการศึกษาเรื่อง “ทุน” หรือทรัพยากร ซึ่งพบว่าทุนทั้ง 5 ด้าน ได้แก่ ทุนมนุษย์ (Human Capital) ทุนทางสังคม (Social Capital) ทุนธรรมชาติ (Natural Capital) ทุนทางกายภาพ (Physical Capital) และทุนทางการเงิน (Financial Capital) เป็นภาพการศึกษาที่ทำให้เรามองเห็นช่องโหว่ของการพัฒนาในเชิงนโยบายภาคเกษตรกรรม ซึ่งก็คือ การเสริมสร้างความสามารถและศักยภาพของเกษตรกรไทย

Click Here

    คำกล่าวที่ว่า “ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรม” มีมาเป็นระยะเวลาหลายสิบปีมาแล้ว ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าสาเหตุหลักเป็นเพราะภาคเกษตรกรรม เป็นภาคส่วนทางเศรษฐกิจที่มีพื้นที่ขนาดใหญ่ที่สุดของประเทศ โดยพื้นที่เกษตรกรรมมีมากถึงร้อยละ 46.69 ของพื้นที่ทั้งหมด อย่างไรก็ตาม พบว่าในช่วงสิบปีให้หลังมาจนถึงปัจจุบัน

Click Here

    กว่าครึ่งหนึ่งของประชากรโลกอาศัยอยู่ในเขตเมือง ส่งผลให้การเติบโตทางเศรษฐกิจกระจุกตัวอยู่ตามเมืองต่างๆ การพัฒนาเมืองให้เกิดความมั่งคั่งอย่างทั่วถึงและยั่งยืนนั้นเป็นเรื่องที่ซับซ้อน โดยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นปัจจัยหนึ่งที่ส่งผลกระทบต่อการพัฒนาเมือง เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศจะเพิ่มความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อมที่มีอยู่เป็นทวีคูณ บั่นทอนประสิทธิภาพของโครงสร้างพื้นฐาน และสร้างข้อจำกัดด้านการนำทรัพยากรใหม่ๆ มาใช้

Click Here

     การพัฒนาประเทศไทยในช่วงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 (พ.ศ. 2566-2570) มีความมุ่งหมายให้ไทยมีความยากจนข้ามรุ่นลดลง และคนไทยทุกคนมีความคุ้มครองทางสังคมที่เพียงพอเหมาะสม (หมุดหมายที่ 9) เพื่อการพัฒนาคนและสร้างสังคมแห่งโอกาสและความเป็นธรรม โดย “ความยากจนข้ามรุ่น” เป็นคำที่ถูกบัญญัติขึ้นใช้ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 นี้เอง หากพูดให้เข้าใจง่าย “ความยากจนข้ามรุ่น คือ การมีความยากจนเป็นมรดกตกทอดจากรุ่นปู่ย่าตายาย ส่งต่อมารุ่นพ่อรุ่นแม่ และส่งต่อมาถึงรุ่นลูกรุ่นหลาน”

Click Here

     เมื่อความยากจนได้ถูกส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น เด็กนักเรียนที่พึ่งจบการศึกษาระดับมัธยมตอนต้นจากจังหวัดอุบลราชธานีสองคน ‘จิน’ และ ‘ดา’ จำเป็นต้องเดินทางมาขายแรงงานที่ซอยกีบหมู กรุงเทพมหานคร ในช่วงปิดเทอมอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เพื่อหาเงินสำหรับการศึกษาต่อในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายของเธอทั้งสองคน ซอยกีบหมูหรืออีกชื่อหนึ่ง ‘สวรรค์กรรมกร’ 

Click Here

     การขจัดความยากจน (No Poverty) เป็น 1 ใน 17 เป้าหมาย (เป้าหมายที่ 1) ของการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) ขององค์การสหประชาชาติ ที่เป็นแนวทางให้ประเทศสมาชิกยึดถือและมุ่งดำเนินการให้บรรลุเป้าหมาย ภายในปี ค.ศ. 2030 (พ.ศ. 2573) โดยเป้าประสงค์ที่ 1.3 กำหนดให้ทุกประเทศดำเนินการระบบและมาตรการคุ้มครองทางสังคมตามความเหมาะสมของแต่ละประเทศให้เป็นผล ครอบคลุมถึงกลุ่มคนยากจนและกลุ่มเปราะบาง

Click Here

      ในยุคที่โลกธุรกิจเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การแข่งขันที่เข้มข้น และความต้องการสินค้าของผู้บริโภคที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ระบบโลจิสติกส์จึงเข้ามามีบทบาทในทุกอุตสาหกรรมอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เพราะระบบโลจิสติกส์นั้นมีส่วนร่วมในการพัฒนาและขับเคลื่อนธุรกิจให้ไปได้ไกลกว่าเดิม (เจดับเบิ้ลยูดี, 2565) โดยระบบโลจิสติกส์ครอบคลุมถึงทุกกิจกรรมที่เป็นการเคลื่อนย้ายจากจุดต้นกำเนิดไปยังจุดปลายทาง ไม่ว่าจะเป็น การหาวัตถุดิบ การคัดเลือกบรรจุภัณฑ์ การผลิต การบริหารคลังสินค้า การกระจายสินค้า รวมไปถึงการบริการลูกค้า

Click Here

      เมื่อพูดถึงนโยบาย เรามักจะมองเห็นภาพเป็นนโยบายของรัฐบาลอย่างเป็นทางการที่มักถูกกล่าวถึงในที่สาธารณะและเป็นลายลักษณ์อักษร ทั้งแถลงการณ์นโยบายในเอกสารของรัฐบาล ภายในกฎหมาย และข้อบังคับของส่วนราชการ ซึ่งกฎหมายหรือข้อบังคับแท้ที่จริงก็คือการแสดงออกของนโยบายอย่างเป็นทางการที่มักจะเกิดจากแรงกดดันของประชาชน ทั้งนี้การบังคับใช้กฎหมาย/ข้อบังคับไม่ว่าจะเป็น อย่างเคร่งครัด-ผ่อนปรน-ขาดการบังคับใช้ ล้วนเป็นการบ่งชี้ถึงนโยบายต่อประเด็นและหรือหน่วยงานที่ควบคุมโดยกฎหมายหรือข้อบังคับเหล่านั้น และการเปลี่ยนแปลงนโยบายอย่างเป็นทางการจะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงกฎหมายข้อบังคับที่มักได้รับการกระตุ้นจากแรงกดดันสาธารณะ (Milan Sinko,2016)

Click Here

     การลงทุนในความมั่นคงด้านน้ำจะช่วยขับเคลื่อนการเติบโตอย่างยั่งยืน โดยการลงทุนนี้ต้องมีการวางแผนเป็นอย่างดีเพื่อให้เหมาะสมกับการพัฒนาที่กว้างไกลขึ้นในอนาคต เป็นประโยชน์ต่อชุมชนและสิ่งแวดล้อม และมีความยืดหยุ่นเพียงพอที่จะปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงได้เป็นอย่างดี ทุกประเทศทั่วโลกกำลังเผชิญกับความท้าทายด้านความมั่นคงด้านน้ำมากขึ้น ในขณะที่ประชากร การขยายตัวของความเป็นเมือง และเศรษฐกิจเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็วพร้อมกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ทำให้ผู้คนและทรัพย์สินมีความเสี่ยงต่อน้ำมากขึ้น ซ้ำยังเพิ่มความถี่และความรุนแรงของภัยพิบัติทางธรรมชาติอีกด้วย

Click Here

     ก่อนจะไปถึงคำตอบของคำถาม…เราต้องมาทำความรู้จักกับกรอบแนวคิดพันธมิตรสนับสนุน หรือ The advocacy Coalition Framework : ACF กันก่อน  กรอบแนวคิดนี้เป็นทฤษฎีกลุ่มสมัยใหม่สาขานโยบายสาธารณะ ที่เสนอโดย Sabatier and Jenkins Smith เป็นทฤษฎีที่ focus ไปที่ปฏิสัมพันธ์ของการผสมผสานการผลักดันของกลุ่มที่แข่งขันกันโดยเฉพาะกลุ่มที่อยู่ในระบบย่อยของนโยบาย  ซึ่งแต่ละกลุ่มจะประกอบด้วยตัวแสดง (actors) ที่มาจากหลากหลายสถาบันทั้งภาครัฐและเอกชน จากระดับการปกครองและระบบความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับนโยบายแตกต่างกัน รวมทั้งตัวแสดงที่มาจากภาคเกษตรกรรม

Click Here

     ความยากจนเรื้อรังและความยากจนข้ามรุ่นได้กลายมาเป็นคีย์เวิร์ดสำคัญของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 13 เพื่อแก้ไขปัญหาความเหลื่อมล้ำในสังคมไทย ส่งผลให้ภาครัฐไทยพยายามค้นหาแนวทางในการแก้ไขปัญหาดังกล่าวมาอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่สวัสดิการด้านการศึกษาไปจนถึงสวัสดิการด้านการรักษาพยาบาล แต่หนึ่งแนวคิดที่รัฐไทยอาจจะไม่ได้ให้ความสนใจมากนักอย่าง Universal Basic Income (UBI)

Click Here

      จากแนวคิดที่มุ่งเน้นการพัฒนาเศรษฐกิจควบคู่ไปกับการพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุลเพื่อให้เกิดความมั่นคงและยั่งยืน จึงก่อให้เกิดโมเดลการพัฒนาเศรษฐกิจชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และเศรษฐกิจสีเขียว (Bio-Circular-Green Economic Model: BCG Model) ขึ้นตามมา เพื่อให้แต่ละประเทศสามารถใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาอย่างยั่งยืนและเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันในระดับโลก

Click Here

       สังคมไทยเป็นสังคมเกษตรกรรมมาช้านาน นับย้อนหลังไปได้ตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย ที่พบว่าอาชีพหลักของชาวสุโขทัยคือ การทำนา  ทำไร่ ทำสวน เลี้ยงสัตว์ ทั้งเพื่อเลี้ยงชีพหรือเพื่อค้าขาย และมีวิวัฒนาการเรื่อยมาจนถึงสมัยกรุงศรีอยุธยา ตามวิถีและวัฒนธรรมการดำเนินชีวิตของแต่ละยุคแต่ละสมัย เช่นที่ปรากฏว่าในสมัยอยุธยานั้นก็มีการบริหารราชการแผ่นดินแบบจตุสดมภ์ 4  คือ เวียง-วัง-คลัง-นา ซึ่งการเกิดขึ้นของ “กรมนา” ย่อมหมายความว่าสังคมเกษตรกรรมยิ่งมีความสำคัญเด่นชัดมากขึ้น เช่นเดียวกับที่ “ข้าว” ก็ยังเป็นพืชที่อาจจะเรียกได้ว่าเป็นพืชเศรษฐกิจของสมัยกรุงศรีอยุธยาสืบเนื่องมาไม่เปลี่ยนแปลงตั้งแต่สมัยสุโขทัย  

Click Here

       ในยุคศตวรรษที่ 21 ที่พื้นที่เสมือนจริง (virtual space) กลายมาเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตของผู้คนทุกหย่อมหญ้า โดยเฉพาะอย่างยิ่งภายหลังการแพร่ระบาดของโรค COVID-19 ที่ส่งผลให้การมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคมแบบ Face-to-face นั้นเป็นเรื่องที่ไม่สะดวก จึงปฏิเสธไม่ได้เลยว่าผู้คนหันมาใช้ชีวิตอยู่ในพื้นที่ออนไลน์กันมากยิ่งขึ้น กล่าวได้ว่าการเปลี่ยนแปลงทางวิถีชีวิตนี้เป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญที่ส่งผลให้นักวิจัยหรือแม้กระทั่งนักนโยบายจำเป็นอย่างที่จะต้องทำความเข้าใจต่อพลวัตด้านวิถีชีวิตของผู้คนที่เปลี่ยนไป เพื่อให้ยังคงสามารถเก็บรวบรวมข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อการวิจัยได้ท่ามกลางความท้าทายที่เกิดขึ้นในโลกยุค Post-COVID ให้ได้ (Góralska, 2020)

Click Here

       ภาคอุตสาหกรรมเป็นพลังขับเคลื่อนที่สำคัญของเศรษฐกิจระดับประเทศที่นำมาซึ่งคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นของประชาชน การเติบโตและการพัฒนาภาคอุตสาหกรรมอย่างต่อเนื่องจึงเป็นสิ่งที่ผู้ประกอบการคาดหวังในการดำเนินธุรกิจ ปัจจุบันรูปแบบการดำเนินชีวิตของมนุษย์เปลี่ยนแปลงไปตามบริบทโลกใหม่ที่เทคโนโลยีมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ผู้บริโภคให้ความสำคัญกับการดูแลสุขภาพ และการรักษาสิ่งแวดล้อมโดยผู้บริโภคสมัยใหม่มีความต้องการอุปกรณ์อัจฉริยะ (Smart Devices) เพิ่มมากขึ้น เพื่อเพิ่มความสะดวกสบายและความคล่องตัวในการใช้ชีวิตประจำวัน ที่มาพร้อมกับความต้องการในการเชื่อมต่อกับระบบเครือข่ายเพื่อการติดต่อสื่อสารและทันต่อเหตุการณ์ และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมด้วยการประหยัดพลังงาน เช่น เครื่องใช้ในบ้านอัจฉริยะขนาดเล็ก อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เพื่อส่งเสริมสุขภาพ หุ่นยนต์ดูแลผู้ป่วยและผู้สูงอายุ และอุปกรณ์สื่อสารเคลื่อนที่ เป็นต้น

See More

      ลักษณะสำคัญของสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปสู่ความทันสมัยนั้น ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงวิถีการดำรงชีวิตและเทคโนโลยีในการดำรงชีวิตจากแบบเรียบง่ายในสังคมไปสู่การดำรงชีวิตที่อาศัยความรู้และเทคโนโลยีระดับสูงมีความเป็นวิทยาศาสตร์มากขึ้น  โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาคเกษตรกรรมของไทยนั้น ระบบการผลิตก็เปลี่ยนแปลงจากระบบเกษตรกรรมแบบยังชีพหรือเพื่อบริโภคในครัวเรือนไปเป็นระบบการผลิตเพื่อจำหน่าย แรงงานภาคเกษตรในครัวเรือนลดลง

See More

      ปัจจุบันนานาประเทศทั่วโลกต่างให้ความสนใจกับปัญหาด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศและภาวะโลกร้อน ที่ส่วนหนึ่งเกิดจากการสะสมของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่ถูกปล่อยออกมาโดยยานยนต์สันดาปภายใน อันก่อให้เกิดมลพิษที่ส่งผลต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อมอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ จึงนําไปสู่การกําหนดแนวทางการบรรเทาผล กระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของโลกและสนับสนุนการขับเคลื่อนเศรษฐกิจคาร์บอนต่ำ โดยแนวทางหนึ่งที่มีความสําคัญ คือการส่งเสริมการใช้รถยนต์ไฟฟ้าแทนการใช้รถยนต์สันดาปภายใน โดยหลายประเทศให้ความสนใจและตื่นตัวต่อภาวะโลกร้อน ส่งผลให้รถยนต์ไฟฟ้าเข้ามามีบทบาทมากขึ้น

See More

       ไม่มีใครสามารถปฏิเสธได้ว่า ขณะนี้ประเทศไทยได้ก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์แล้ว ทั้งนี้ข้อมูลล่าสุดพบว่า ในปี พ.ศ. 2565 ประเทศไทยมีสัดส่วนผู้สูงอายุสูงถึงร้อยละ 18.94 ของประชากรรวมทั้งหมดของประเทศ  (กรมกิจการผู้สูงอายุ, 2565) ซึ่งถึงแม้จะมีข้อมูลเชิงประจักษ์ที่แสดงถึงการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้สูงอายุอย่างต่อเนื่องในช่วง 4 – 5 ปี

See More

       ไต้หวันถือเป็นหนึ่งในประเทศที่มีการพัฒนาในด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมอย่างมากแห่งหนึ่งของเอเชีย ไม่ว่าจะเป็นการผลิตชิปสำหรับโทรศัพท์มือถือและคอมพิวเตอร์ที่เราใช้กันอยู่ทุกวัน ไปจนถึงการเป็นหนึ่งในผู้นำของเอเชียตะวันออกที่หันมาผลักดันและใส่ใจกับการขนส่งสีเขียว (Green Transportation) อย่างจริงจัง ด้วยความต้องการที่จะลดปัญหามลภาวะในเขตเมืองและสร้างโอกาสให้กับธุรกิจยานยนต์

See More

         ประเทศไทยเป็นเจ้าภาพการประชุมความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก (APEC) ครั้งที่ 29 ซึ่งจัดขึ้นเมื่อระหว่างวันที่ 18-19 พฤศจิกายน 2565 ในหัวข้อ Open. Connect. Balance. หรือ “เปิดกว้างสร้างสัมพันธ์ เชื่อมโยงกัน สู่สมดุล” ที่ประชุมกล่าวถึงเรื่องโอกาสด้านการค้า การลงทุน และการส่งเสริมการรวมตัวทางเศรษฐกิจในภูมิภาค การประชุมในครั้งนี้จัดขึ้นในช่วงของการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา (โควิด-19) ที่ยังเกิดขึ้นทั่วโลก ซึ่งส่งผลให้เศรษฐกิจของกลุ่มประเทศ APEC เสียหายทั้งหมด การเป็นเจ้าภาพการประชุม APEC ของไทยในครั้งนี้เป็นการจัดประชุมในสถานการณ์โลกที่ไม่ปกติและไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน และเป็นที่มาของการกำหนดวาระของการประชุมที่มุ่งเน้นให้ประเทศสมาชิกและประเทศทั่วโลกฟื้นตัวหลังการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 

สถาบันนโยบายสาธารณะและการพัฒนา

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
อาคาร 4 ชั้น 4 เลขที่ 962 ถนนกรุงเกษม แขวงวัดโสมนัส เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพฯ 10100

contact@ippd.or.th

Facebook

Copyright © 2020 Institute of Public Policy and Development. All rights reserved.

Privacy Policy